UX چیست؟ همه چیز درباره طراحی تجربه کاربری

می‌دانید تجربه کاربری یا UX چیست؟ بارها برای همه ما پیش آمده که لیوان زیبایی را در دست گرفته‌ایم یا پارچ آبی را استفاده کرده‌ایم و تازه آن موقع فهمیده‌ایم که ای داد بی‌داد! چقدر کار کردن با این محصول سخت است. لیوان بددست است. دسته طوری طراحی شده که وقتی لیوان حاوی نوشیدنی گرم را بلند می‌کنیم، خواه‌ناخواه انگشت‌مان به بدنه آن می‌گیرد و دست‌مان می‌سوزد. یا موقع کج کردن پارچ، آب ناگهان بیرون می‌ریزد و همه‌جا را خیس می‌کند.

بددست بودن یعنی تجربه کاربری بد!

پس می‌بینید که اگرچه مفهوم طراحی تجربه کاربری (UX Design) بیشتر در حوزه دیجیتال مطرح می‌شود، اما منحصر به محصولات دیجیتالی نیست. تجربه کاربری دقیقاً یعنی تجربه‌ای که کاربر هنگام استفاده از هر محصول دارد.

این مطلب راهنمای شما برای ورود به دنیای UX Design است. با پیام آوران همراه باشید.

طراحی تجربه کاربری یا UX Design چیست؟

تا این‌جا فهمیدیم که تجربه کاربری یا همان User Experience، ارتباط بین محصول با کاربری است که از آن استفاده می‌کند. با این تعریف، طراحی تجربه کاربری به معنای طراحی محصولی است که کاربر بتواند به آسانی با آن ارتباط برقرار کند و تجربه خوبی از استفاده از آن داشته باشد. محصول باید طوری طراحی شود که هیچ چیز مانع برآورده شدن نیاز کاربر موقع استفاده از آن نشود.

قرار است لیوان دسته‌داری تولید شود که بتوان نوشیدنی‌های داغ را در آن نوشید. پس این لیوان باید طوری طراحی شود که بتوانیم نوشیدنی‌مان را در آن بریزیم، لیوان را به سادگی بالا ببریم و بدون این‌که دست‌مان بسوزد یا درد بگیرد، از آن استفاده کنیم.

فراموش نکنید که هر محصول برای خودش داستانی دارد.

بیایید کمی از محصولات سنتی فاصله بگیریم و وارد دنیای محصولات دیجیتالی شویم. برای این که موضوعْ درست و دقیق جا بیفتد، یک مثال آشنا می‌زنیم که هر روز با آن سروکار دارید. فرض کنید شما اولین ایده‌پرداز تاکسی اینترنتی هستید. شما می‌خواهید اپلیکیشنی طراحی کنید که مردم به کمک آن بتوانند با چند حرکت ساده، تاکسی بگیرند و به هرکجا که می‌خواهند بروند.

این داستان محصول شماست. داستان محصول باید دقیق باشد و با مخاطبش حرف بزند؛ بدون این‌که چیزی ارتباط او را با محصول قطع کند یا تمرکزش را از بین ببرد. برای رسیدن به چنین داستان سرراست و خوبی، لازم است که بارها و بارها تحقیق کنید، تلاش کنید، آزمایش کنید و دوباره این چرخه را از نو تکرار کنید. طراحی تجربه کاربری یعنی تکرار چندبارۀ این چرخه، تا رسیدن به داستانی تأثیرگذار.

طراحی تجربه کاربری 

اهمیت تجربه کاربری؛ چرا UX مهم است؟

UX خوب تجربه‌ای را ارائه می‌دهد که آسان، لذت‌بخش و مؤثر است. طراحی تجربه کاربری خوب به کاربران کمک می‌کند تا به اهداف خود برسند و از کار با محصول یا استفاده از خدمات لذت ببرند. UX تأثیر زیادی بر موفقیت محصول یا خدمات شما می‌گذارد؛ چون:

• باعث افزایش رضایت مشتری می‌شود.

وقتی کاربران از استفاده از یک محصول یا خدمت لذت می‌برند، بیشتر احتمال دارد که آن را به دیگران توصیه و مجدداً از آن استفاده کنند.

• کاربر را به مشتری وفادار شما تبدیل می‌کند.

هنگامی که کاربری به شما و محصول‌تان اعتماد می‌کند، احتمال این‌که به مشتری دائمی شما تبدیل شود، بسیار زیاد است.

• باعث می‌شود مشتریان بیشتری به دست آورید.

وقتی یک محصول یا خدمت تجربه کاربری خوبی ارائه می‌دهد، بیشتر احتمال دارد که توجه مشتریان بالقوه را جلب کند.

• فروش شما را به طرز چشمگیری زیاد می‌کند.

قاعده بازی ساده است؛ تجربه خوبی را برای مشتریان‌تان رقم بزنید تا آن‌ها از شما بیشتر خرید کنند.

• هزینه‌های پشتیبانی و پاسخ‌گویی به مشتریان را کاهش می‌دهد.

وقتی همه‌چیز اصولی طراحی شده باشد، احتمال این که کسی برای استفاده از محصول شما به کمک یا راهنمایی نیاز داشته باشد، کاهش می‌یابد.

تجربه کاربری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا محصولات و خدماتی را تولید و معرفی کنند که نیازهای مشتریان‌شان را بهتر برآورده می‌کند . در دنیای پررقابت کسب‌وکارهای اینترنتی، این یعنی پیشی گرفتن از رقبا و افزایش سودآوری.

عکس نشان‌دهنده اهمیت تجربه کاربری مناسب

طراح تجربه کاربری دقیقا چکار می کند

طراح تجربه کاربری کسی است که باید تأیید کند محصول برای کاربر قابل فهم، قابل استفاده و قابل یادگیری است؛ آن هم بدون نیاز به دستورالعمل‌های سخت و شرایط پیچیده. از لحظه ایده‌پردازی، یعنی از همان زمانی که داستان محصول شروع می‌شود، تا لحظۀ ارائه محصول به مشتری، طراح تجربه کاربری باید در کنار سایر افراد تیم باشد تا مطمئن شود که همه عناصر و المان‌های موفقیت در کنار هم به‌درستی کار می‌کنند. از محتوا گرفته تا عملکرد محصول، برندینگ و... همگی باید در جهت ایجاد یک تجربه بی‌نظیر برای کاربر عمل کنند. فرقی ندارد که محصول مورد نظر وب‌سایت باشد یا اپلیکیشن موبایل یا یک بازی برای کنسول‌های مختلف، طراح تجربه کاربری در تمام طول چرخه عمر مشتری حضوری پیوسته و پررنگ دارد. به این سؤال‌ها فکر کنید:

• هر مشتری تا چه اندازه نسبت به استفاده از محصول شما تمایل دارد؟
• هر مشتری چقدر دوست دارد دوباره از محصول شما استفاده کند؟
• آیا مشتری شما را به دیگران توصیه می‌کند؟
• بین محصول شما و رقیب‌تان، کدام‎یک اولویت مشتری است؟

تصمیمات طراح تجربه کاربری تعیین کنندۀ پاسخ همۀ این‌ سؤال‌هاست. وظایف طراح تجربه کاربری می‌تواند بسته به شرکت و محصول متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:

1. تحقیق بازار و کاربر: طراحان UX ابتدا باید کاربران و نیازهای آن‌ها را بشناسند. این کار را می‌توان با انجام تحقیقات بازار، مصاحبه با کاربران و تجزیه و تحلیل داده‌هایی که از نتایج استفاده از محصول به دست می‌آید، انجام داد.
2. طراحی مفهومی: پس از درک نیازهای کاربران، طراحان UX شروع به طراحی مفاهیم برای محصولات یا خدمات می‌کنند. ساخت وایرفریم، پروتوتایپ و ... مواردی است که در این مرحله انجام می‌شود.
3. تست محصول: طراحان UX باید محصولات و خدمات خود را به عنوان یک کاربر بیرونی و حتی به کمک کاربران واقعی آزمایش کنند تا مطمئن شوند همه چیز سر جایش است.

تفاوت تجربه کاربری با رابط کاربری

رابط کاربری و تجربه کاربری دو بال پرواز یک محصول هستند. این دو مفهوم همیشه در کنار هم استفاده می‌شوند، اما معانی مختلفی دارند.

تجربه کاربری (UX) شامل تمام جنبه‌هایی است که کاربر در تعامل با یک محصول می‌بیند، احساس می‌کند و انجام می‌دهد. این تجربه می‌تواند شامل محل قرارگیری المان‌ها، سهولت استفاده، سرعت، قابل اعتماد بودن، خدمات مشتری و... باشد. تجربه کاربری خوب باعث می‌شود کاربر احساس رضایت و خشنودی کند.

ما در مقاله‌ای دیگر به طور کامل به بررسی تفاوت UX و UI پرداخته‌ایم که پیشنهاد می‌کنیم خواندن این مطلب را از دست ندهید.

تفاوت UI و UX

رابط کاربری (UX) یعنی المان‌های بصری و ویژگی‌های ظاهری که کاربران با آن‌ها سروکار دارند؛ بخش‌هایی که باعث جلب توجه و ترغیب به تعامل با محصول شود. رابط کاربری شامل جنبه‌هایی مانند طراحی ظاهر صفحات، پنجره‌ها، منوها، انتخاب رنگ‌بندی محصول، فونت و تایپوگرافی می‌شود؛ در واقع، UI ظاهر محصول را می‌سازد.

می‌توان این‌طور تصور کرد که طراح تجربه کاربری مسیر کلی کار با محصول را طراحی می‌کند، درحالی‌که طراح رابط کاربری با تمرکز بر جنبه‌های بصری، آن مسیر را زیبا می‌کند. برای درک بهتر موضوع جدول زیر را ببینید:

طراحی تجربه کاربری چه مراحلی دارد؟

طراحی تجربه کاربری فرایندی پیچیده و چندمرحله‌ای است که نیازمند درک عمیق نیازها و خواسته‌های کاربران و همچنین شناخت کامل فناوری‌ها و محدودیت‌های موجود است. در ادامه مراحل طراحی تجربه کاربری را با هم مرور می‌کنیم.

مرحله اول: شناخت کاربر

اولین گام در طراحی UX، تحقیق و شناخت کاربر است. با انجام مصاحبه، نظرسنجی از کاربران احتمالی، مشاهده رفتار آن‌ها و تحلیل رقبا می‌توانید به درک خوبی از الگوهای رفتاری، انگیزه‌ها، نگرانی‌ها و نیازهای کاربران برسید. شناخت عمیق کاربر به شناسایی دقیق صورت‌مسئله و تعریف چالش‌های پیش روی او کمک می‌کند.

مرحله دوم: تعیین اهداف و نیازمندی‌های پروژه

مرحله بعدی تعیین اهداف و نیازمندی‌ها است. با توجه به صورت‌مسئله شناسایی شده، اهدافی را برای بهبود تجربه کاربری تعیین کنید. همچنین باید ویژگی‌ها و قابلیت‌های لازم را برای دستیابی به این اهداف مشخص کنید.

مرحله سوم: ایده‌پردازی و طراحی مفهومی

وارد مرحله خلاقانه ایده‌پردازی و طراحی مفهومی می‌شویم. در این مرحله با استفاده از تکنیک‌هایی مانند اسکچینگ، طوفان فکری و نمونه‌سازی سریع، ایده‌ها و مفاهیم مختلفی را برای حل مسئله ارائه دهید. سپس بهترین و مناسب‌ترین ایده‌ها را انتخاب و در قالب یک مفهوم کلی ارائه کنید.

مرحله چهارم: آزمون و خطا

پس از تدوین مفهوم، باید آن را اعتبارسنجی و آزمون کرد. با ساخت نمونه‌های اولیه و تست کردن آن با کاربران واقعی می‌توانید بازخوردهای ارزشمندی بگیرید و محصول را بهتر کنید.

مرحله پنجم: پیاده‌سازی جزئیات

این‌جا باید متخصصان طراحی رابط کاربری را هم صدا کنیم تا کار به صورت عملی شروع شود. طراحان UI با توجه به مفهوم کلی و اصول تعیین شده، طراحی دقیق محصول را انجام می‌دهند و المان‌های بصری مانند رنگ، فونت، عکس و ویدیو را انتخاب می‌کنند.

مرحله ششم: تست کلی محصول

پس از اتمام طراحی، محصول نهایی باید یک بار دیگر به طور کامل آزموده شود. به این ترتیب می‌توانید مشکلات احتمالی را شناسایی و رفع کنید. همچنین با در نظر گرفتن و اندازه‌گیری شاخص‌های کیفیت‌سنجی (KPI) میزان رضایتمندی کاربران را مشخص کنید و ببینید تا چه اندازه به اهداف تعیین شده دست یافته‌اید.

مرحله هفتم: رصد کردن دائمی عملکرد محصول

در نهایت پس از راه‌اندازی محصول، باید به طور مداوم عملکرد آن را رصد و بازخوردها را جمع‌آوری کنید تا بتوانید محصول را به طور مستمر بهتر کنید و تجربه کاربری دلپذیرتری بسازید.

مراحل تجربه کاربری یا UX

تجربه کاربری چه تاثیری در سئو سایت دارد؟

اگرچه تجربه کاربری به عنوان یک فاکتور مستقیم در رتبه‌بندی سایت‌ها شناخته نمی‌شود، اما نقش بسزایی در موفقیت و بهبود سئو دارد. بیایید ببینیم چگونه:

کاهش نرخ خروج کاربران (Bounce Rate)

وقتی طراحی سایت کاربرپسند باشد، کاربران بیشتری محتوا را مطالعه می‌کنند و کمتر امکان دارد که از سایت بیرون بروند. کاهش باونس ریت یکی از عوامل مهم رتبه‌بندی در گوگل است.

افزایش مدت زمان بازدید

کاربرانی که از حضور در سایت لذت می‌برند، زمان بیشتری را صرف گشت‌گذار در آن می‌کنند. زمان ماندگاری کاربر در سایت، یک رکن مهم در سئو است.

بهبود تجربه کاربری موبایل

امروزه بخش قابل‌توجهی از ترافیک سایت‌ها از طریق گوشی‌های هوشمند صورت می‌گیرد. UX خوب باعث تجربه بهتر کاربران موبایلی می‌شود که برای گوگل بسیار مهم است.

افزایش نرخ تعامل کاربر

وقتی کاربران راضی باشند، دوست دارند بیشتر با سایت شما تعامل کنند. افزایش تعاملاتی مثل کلیک کردن، کامنت گذاشتن، اشتراک محتوا و ... برای سئو بسیار مفید است.

رشد طبیعی و پایدار ترافیک

UX خوب باعث رشد تدریجی و پایدار ترافیک سایت از طریق رضایت کاربران می‌شود.

دیدید؟ بهینه‌سازی تجربه کاربری بخش مهمی از استراتژی بلندمدت سئو است که باید حتماً آن را در برنامه‌های خود بگنجانید تا در طول زمان رتبه سایت‌تان را در گوگل بالاتر ببرید و فروش‌تان را بیشتر کنید.

تأثیر تجربه کاربری روی سئو سایت

چند نمونه طراحی تجربه کاربری

هیچ چیز مثل دیدن نمونه‌های موفق تجربه کاربری نمی‌تواند دید ما را نسبت به موضوع باز کند و نشان‌مان دهد که طراحی تجربه کاربری خوب یعنی چه. آماده‌اید تا چند نمونه طراحی UX موفق را با هم بررسی کنیم؟

صفحه اصلی گوگل

صفحه اصلی گوگل یک نمونه معرکه از طراحی UX است. این صفحه بسیار ساده و مینیمالیستی شامل همه اطلاعات ضروری برای کاربران است. هرچه در این صفحه وجود دارد، به کاربران کمک می‌کند تا به راحتی به آن‌چه می‌خواهند، دسترسی پیدا کنند.

صفحه اصلی اینستاگرام

صفحه اصلی اینستاگرام هم یک نمونه خیلی خوب از طراحی UX است. این صفحه به کاربران امکان می‌دهد تا به راحتی آخرین پست‌های دوستان و خانواده خود را ببینند. اولین باری را که از اینستاگرام استفاده کردید، به یاد بیاورید. آیا استفاده از آن سخت بود؟ به آموزش خاصی نیاز داشت؟ حتی با این که با هر بار به‌روزرسانی تغییرات زیادی در ظاهر اینستاگرام دیده می‌شود، هیچ‌وقت لازم نیست زمان زیادی را برای سردرآوردن از آن صرف کنیم.

صفحه اصلی آمازون

این صفحه به کاربران امکان می‌دهد تا به راحتی محصولات مورد نظرشان را پیدا کنند. دکمه‌های «جدیدترین»، «فروش ویژه» و «جستجو» به کاربران کمک می‌کند تا به راحتی هرچه می‌خواهند را پیدا کنند. از طرفی قابلیت دیدن محصولات مشابه ابتکار هوشمندانه‌ای است که باعث می‌شود کاربر ساعت‌ها در آمازون بماند و بگردد.

اینها تنها چند نمونه از طراحی تجربه کاربری موفق هستند. بسیاری از محصولات و خدمات دیگر وجود دارند که طراحی UX بسیار خوبی برای ایجاد تجربه‌ای لذت بخش برای کاربران دارند. در ادامه و به عنوان حسن ختام، چند نکته کلیدی برای طراحی تجربه کاربری موفق آورده‌ایم که مطمئناً به کارتان می‌آید.

چند نکته کلیدی برای طراحی تجربه کاربری

• کاربران خود را بشناسید: مهم است که قبل از شروع طراحی، کاربران خود را درک کنید. لازم است نیازها، خواسته‌ها و چالش‌های آن‌ها را بفهمید و در یک کلام، خودتان را جای آن‌ها بگذارید.
• آزمایش کنید: همیشه بهترین راه برای بهبود طراحی UX، آزمودن آن با کاربران است. این کار به شما کمک می‌کند تا ببینید مشتری‌ها چگونه با محصولات یا خدمات شما تعامل دارند و در صورت لزوم، تغییرات لازم را ایجاد کنید.
• به‌روز باشید: طراحی UX یک فرآیند مداوم است. مهم است خودتان را با آخرین دانش و ابزارهای موجود به‌روز کنید تا بتوانید محصولات و خدماتی را تولید کنید که کاربران عاشقشان شوند.

کلام آخر؛ طراحی تجربه کاربری را جدی بگیرید!

طراحی تجربه کاربری خوب (UX) نقشی کلیدی در موفقیت یک محصول دیجیتالی دارد. شناخت عمیق نیازهای مشتری و طراحی یک سیستم آسان، لذت‌بخش و بدون دردسر باعث جلب رضایت و وفاداری او می‌شود. سرمایه‌گذاری روی طراحی تجربه کاربری یک استراتژی بلند مدت برای موفقیت و پیشرفت در عرصه دیجیتال است. توصیه می‌کنیم طراحی UX را همراه با سایر فاکتورهای مهمی مثل طراحی UI، تولید محتوا و سئو، مدنظر قرار دهید تا طعم شیرین موفقیت را بچشید.

سوالات متداول

1. UX چیست؟

تجربه کاربری یا همان UX به ارتباط بین کاربر و محصول مربوط می‌شود که در این مقاله به طور کامل راجع به آن توضیح دادیم.

2. وظایف طراح تجربه کاربری چیست؟

طراح تجربه کاربری وظیفه دارد ارتباط بین محصول و کاربر را به شکلی طراحی کند که کاربر بهترین تجربه را هنگام استفاده از محصول یا خدمت داشته باشد.